Στην πολυνησιακή γλώσσα των ιθαγενών του Νησιού του Πάσχα αυτό το όνομα-γλωσσοδέτης σημαίνει «κλεμμένος φίλος».
Ο Χόα Χακανανάι'α, όπως και οι σχεδόν 900 «φίλοι» του, είναι ένα μοάι. Ένα μονολιθικό άγαλμα, λαξευμένο με ιδιαίτερη τεχνική, το πιο χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτού του παράξενου, απομονωμένου νησιού, στο μέσο του Ειρηνικού Ωκεανού. Σύμφωνα με την UNESCO, ένα από τα αριστουργήματα της ανθρώπινης διάνοιας, σημάδι ενός ανώτερου πολιτισμού του Ειρηνικού, για τον οποίο υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία.
Το μυστήριο που καλύπτει την κατασκευή και (κυρίως) το λόγο κατασκευής των μοάι προσδίδει στη γοητεία τους. Η πιο πιστευτή θεωρία αναφέρει ότι αποδίδουν τα πρόσωπα των προγόνων των ιθαγενών κατοίκων. Σύμφωνα με τις αρχαιολογικές έρευνες που έχουν γίνει, οι κάτοικοι του νησιού του Πάσχα άρχισαν να κατασκευάζουν μοάι περίπου γύρω στο 1.000 μ.Χ. και σταμάτησαν στο 1.600 μ.Χ.
Γιατί σταμάτησαν; Κι αυτό παραμένει μυστήριο, όπως και το γιατί ξεκίνησαν. Ούτε οι ίδιοι οι απόγονοι των ιθαγενών γνωρίζουν την απάντηση.
Και γιατί δεν γνωρίζουν την απάντηση; Γιατί δεν έμεινε κανείς για να απαντήσει!
«Το τέλος του κόσμου»
Το 1772 το νησί, άγνωστο ως τότε, μπήκε στους ευρωπαϊκούς χάρτες. Το ανακάλυψε ο Ολλανδός θαλασσοπόρος Γιάκομπ Ρόγκεφεεν, ανήμερα την ημέρα του Πάσχα, γι' αυτό και το ονόμασε έτσι. Οι ιθαγενείς το ονόμαζαν πάντα «Ράπα Νούι», το Μεγάλο Ράπα, ή «Τε Πίτο Ο Τε Χένουα», που σημαίνει «Το τέλος του κόσμου». Αν ρίξετε μια ματιά στον παγκόσμιο χάρτη και εντοπίσετε το Νησί του Πάσχα, θα καταλάβετε γιατί.
Απομονωμένο και χωρίς ενδιαφέρον, με ελάχιστες ευρωπαϊκές παρουσίες ως τη δεκαετία του 1860, το νησί δεν αποτέλεσε τμήμα ούτε της βρετανικής, ούτε της γαλλικής αποικιακής αυτοκρατορίας. Παρ' ότι το επισκέφθηκαν και ο Τζέιμς Κουκ και ο Λαπερούζ, αυτοί που άνοιξαν το δρόμο των αποικιών του Ειρηνικού. Ούτως ή άλλως η καλλιεργήσιμη γη είναι πάρα πολύ μικρή. Τόσο μικρή, που καλλιέργησε μύθους απαξιωτικούς για τους ιθαγενείς και την ιστορία τους.
Με λίγα λόγια: Όταν έφτασαν οι πρώτοι Ευρωπαίοι και θαύμασαν τα μοάι, βάλθηκαν να υπολογίσουν πόσος κόσμος χρειαζόταν για να λαξευτούν οι πέτρες και (κυρίως) να μεταφερθούν από το λατομείο στα παράλια. «Υπολόγισαν», λοιπόν, τελείως αυθαίρετα, ότι το νησί «θα’ πρεπε» να έχει πληθυσμό πάνω από 15.000. Αυτοί βρήκαν 3.000 κατοίκους.
Η αυθαίρετη λογική συμπλήρωσε το κενό: Για να υπήρξε τέτοια «μείωση πληθυσμού», πρέπει να συνέβησαν τρομερά πράγματα στο νησί. Ξεκίνησε, λέει, οικολογική καταστροφή που κατέστρεψε το έδαφος και το έκανε μη καλλιεργήσιμο και συνεχίστηκε με εμφύλιο πόλεμο «για το φαγητό», που ξεκλήρισε το 80% του πληθυσμού. Κι επειδή οι ιθαγενείς για μεγάλα διαστήματα δεν είχαν πραγματικά τίποτα να φάνε, η θεωρία «συμπληρώθηκε» με το συνηθισμένο συμπέρασμα ότι άρχισαν να τρώνε ο ένας τον άλλο.
Διαβάστε εδώ τη συνέχεια στο ΓΕΩγραφίδα, το μπλογκ του Αργύρη Παγαρτάνη με θέματα ιστορικά και γεωγραφικά. Με πόσους έφτασαν τα μοάι στην παραλία, οι Περουβιανοί δουλέμποροι που ρήμαξαν το νησί, ποιοι και πώς έκλεψαν τον Χόα Χακανανάι'α, οι πιέσεις για την επιστροφή του και άλλα.
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.