Τι συμβαίνει στο Λίβανο; Όπως δείχνουν τα πράγματα, είναι το επόμενο καυτό σημείο στη Μέση Ανατολή, με τις επιθέσεις του Ισραήλ κατά της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολάχ, που κορυφώθηκε με το θάνατο του ηγέτη της, Χασάν Νασράλα. Ένα γεγονός που δύσκολα θα μείνει αναπάντητο.
Το πρόβλημα στο Λίβανο είναι τόσο πολύπλοκο, που χρειάζονται βιβλία ολόκληρα και μήνες ολόκληροι να αφιερώσει κανείς στο διάβασμα για να καταλάβει όλες τις πτυχές του. Εδώ θα προσπαθήσουμε να το συρρικνώσουμε σε λίγες παραγράφους, για να έχουν όλοι μια σαφή (απλή, όμως) ιδέα τι συμβαίνει.
1. O Λίβανος, ως ξεχωριστή διοικητική ενότητα, δημιουργήθηκε το 1861 για να προστατέψει τους Μαρωνίτες. Τι είναι οι Μαρωνίτες; Μια από τις ανατολικές χριστιανικές εκκλησίες, οι οποία είναι σε πλήρη επικοινωνία με τους καθολικούς στο Βατικανό, αλλά διατηρεί την ανεξαρτησία της και το τελετουργικό της. Οι λέξη «μαρόν» είναι αραμαϊκή και σημαίνει «μικρός άρχοντας». Στην ιστορία της εκκλησίας αυτής υπήρξαν δύο πρόσωπα με το όνομα «Ιωάννης Μαρωνίτης», ένας μοναχός από την συριακή πόλη Χομς που έζησε στις αρχές του 5ου αιώνα μ.Χ. κι ένας επίσκοπος Αντιόχειας τον 7ο αιώνα μ.Χ. Αυτοί θεωρούνται οι θεμελιωτές της ιδιαίτερης χριστιανικής εκκλησίας.
2. Όσοι ασπάστηκαν το «μαρωνιτικό» χριστιανισμό ζούσαν κυρίως στα παράλια του σημερινού Λιβάνου, κυρίως στα μεγάλα εμπορικά λιμάνια (Τύρος, Σιδώνα, Τρίπολη και Βυρηττός) και υπερηφανεύονται ότι οι ρίζες τους είναι παλιές και φτάνουν ως τους Φοίνικες, τον σπουδαίο αυτόν μεσογειακό εμπορικό λαό. Βεβαίως με την εξάπλωση του ισλάμ άρχισαν να συρρικνώνονται γεωγραφικά και συγκεντρώθηκαν κυρίως στη λεγόμενη περιοχή «Όρος Λίβανος», που είναι η περιοχή γύρω από τη Βυρηττό. Στην πορεία οι σουνίτες μουσουλμάνοι κυριάρχησαν στα παράλια βόρεια και νότια της Βυρηττού και οι σιίτες στα νότια (στα σημερινά σύνορα με το Ισραήλ) και στην ανατολική κοιλάδα Μπεκάα.
3. Όπως ήταν φυσικό, οι Μαρωνίτες καλοσώρισαν τους Σταυροφόρους που ταξίδεψαν στην περιοχή για να «απελευθερώσουν» την Ιερουσαλήμ, και με την πρόσκαιρη στρατιωτική τους δύναμη έφτιαξαν το δικό τους βασίλειο. Από το 1291 όμως, όταν και εξαφανίστηκαν τα χριστιανικά βασίλεια στην περιοχή, έγιναν κι αυτοί υποτελείς των μεγάλων μουσουλμανικών αυτοκρατοριών. Τελευταία απ’ αυτές η Οθωμανική, η οποία κυριάρχησε στην περιοχή από το 1516 μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.
4. Οι Μαρωνίτες αφέθηκαν να ελέγχουν το εμπόριο της περιοχής και οι επαφές τους με τη Δύση τους ώθησαν να υιοθετήσουν μια λεβαντίνικη κουλτούρα, με την αριστοκρατία τους να μιλάει γαλλικά. Μοιραία το ενδιαφέρον της Δύσης για τους πληθυσμούς αυτούς ήταν πάντα αυξημένο. Όταν λοιπόν το 1860 ξέσπασαν αιματηρές ταραχές μεταξύ Μαρωνιτών και Δρούζων, με συνέπεια αποτρόπαιες σφαγές, η συντονισμένη διπλωματική πίεση από Βρετανία και Γαλλία ανάγκασε τον Οθωμανό σουλτάνο να φτιάξει το «μουτεσαφιρλίκι» του Λιβάνου. Αυτή η διοικητική μονάδα, το «μουτεσαφιρλίκι», ήταν διαφορετική από τις κοινές διοικητικές διαιρέσεις της αυτοκρατορίας (βιλαέτια, σαντζάκια κτλ.), καθώς ο κυβερνήτης της έδινε απευθείας λόγο στο σουλτάνο.
5. Το 1916, κι ενώ η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχε μπει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο με τις Κεντρικές Αυτοκρατορίες (Γερμανία, Αυστροουγγαρία κτλ.) υπογράφηκε μια μυστική συμφωνία μεταξύ Βρετανίας και Γαλλίας (που έμεινε γνωστή ως Συμφωνία Σάικς-Πικό, των διπλωματών που διαπραγματεύτηκαν τους όρους και την υπέγραψαν). Η συμφωνία στην ουσία χώριζε τα αραβικά εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας σε βρετανικές και γαλλικές «ζώνες επιρροής», όταν θα τελείωνε ο πόλεμος. Και πράγματι, έτσι έγινε. Η Γαλλία απέκτησε το δικαίωμα να επέμβει στα σημερινά εδάφη της Συρίας και του Λιβάνου και η Βρετανία στο σημερινό Ισραήλ (που τότε λεγόταν Παλαιστίνη), την Ιορδανία και το Ιράκ.
6. Το 1920 η Κοινωνία των Εθνών (ο πρόγονος του σημερινού ΟΗΕ) έδωσε στη Γαλλία την «εντολή» (mandate) να διοικήσει την περιοχή. Οι Γάλλοι χώρισαν την περιοχή σε 5 διοικητικές περιφέρειες, μία απ’ αυτές ήταν ο «Μεγάλος Λίβανος» (Greater Lebanon) κι έτσι χάραξαν τα σύνορα του Λιβάνου, που ισχύουν μέχρι σήμερα. Γιατί «Μεγάλος Λίβανος»; Διότι η περιοχή που ονομάστηκε έτσι δεν περιείχε μόνο το παλιό οθωμανικό «μουτεσαφιρλίκι» (στο οποίο οι Μαρωνίτες έχουν και σήμερα συντριπτική πλειοψηφία πάνω από 80%), αλλά και εδάφη με συμπαγέστατους μουουλμανικούς πληθυσμούς. Ο τότε πατριάρχης των Μαρωνιτών Ελίας Μπούτρος Χοαγιέκ, ο οποίος ήταν ο κύριος διαπραγματευτής εξ ονόματος των χριστιανών, έπεισε τους Συμμάχους να ικανοποιήσουν τις διεκδικήσεις του, με τη λογική ότι τα εδάφη αυτά ήταν «από παλιά» μέρος του Λιβάνου. Όλα αυτά υπογράφηκαν επισήμως στη συνθήκη των Σεβρών το 1920.
Διαβάστε εδώ τη συνέχεια του θέματος στη ΓΕΩγραφίδα του Αργύρη Παγαρτάνη. Τίτλος του «15 πράγματα που πρέπει να ξέρεις για να καταλάβεις το μπέρδεμα στο Λίβανο».
Αποποίηση ευθύνης
Ο ιστότοπος είναι μια πλήρως αυτοματοποιημένη υπηρεσία συνάθροισης, ταξινόμησης και ανάρτησης συνοπτικών ειδήσεων και νέων από άλλους ελληνικούς ειδησεογραφικούς ιστότοπους, μέσω της τεχνολογίας RSS. Δεν αναλαμβάνουμε καμία ευθύνη για την επάρκεια, ποιότητα, πληρότητα ή ακρίβεια των ειδήσεων και των νέων που δημοσιεύονται. Δείτε περισσότερα στο τμήμα "Αποποίηση Ευθύνης" των Ορων Χρήσης.